Ynhâldsopjefte
It Alde en Nije Testamint binne wat de kristlike Bibel útmakket. In protte minsken hawwe wichtige misferstannen oer hoe't dizze twa grutte boeken diel útmeitsje fan deselde religy.
Skiednis yn it Alde en Nije Testamint
OT
It Alde Testamint is de earste helte fan 'e kristlike Bibel. Dit diel wurdt ek brûkt troch it Joadske leauwen yn 'e Tanakh. It duorre sa'n 1.070 jier foar't it Alde Testamint skreaun waard. It Alde Testamint beslacht de skiednis fan 'e wrâld mei in fokus op it Hebrieusk folk.
NT
It Nije Testamint is de twadde helte fan 'e kristlike Bibel. It waard skreaun troch eachtsjûgen nei it libben fan Kristus dy't skreau oer eveneminten dy't barde dy't waarden tsjûge troch oare eachtsjûgen. Dit duorre sa'n 50 jier om te skriuwen.
Boeken en skriuwers yn it Alde en Nije Testamint fan 'e Bibel
OT
Beide Joaden en kristenen sjogge it Alde Testamint as it ynspireare, inerrant Wurd fan God. D'r binne 39 boeken dy't it Alde Testamint omfetsje, meast yn it Hebrieusk skreaun, hoewol guon boeken in bytsje Arameesk hawwe. D'r binne op syn minst 27 yndividuele auteurs dy't it Alde Testamint útmeitsje.
NT
It Nije Testamint bestiet út 27 boeken. D'r wiene op syn minst 9 auteurs fan it Nije Testamint. De boeken fan it Nije Testamint binne likegoed troch God ynblaasd, godlik ynspirearre en ûnfeilich. Der is gjintsjinspraak tusken it Alde en Nije Testamint.
Fersoening foar sûnden yn it Alde en Nije Testamint fergelykje
Fersoening foar sûnden yn it Alde Testamint
Foarsoening foar sûnden yn it Alde Testamint
Yn it Alde Testamint kinne wy fan it begjin ôf sjen dat God hilligens easket. Hy joech de Wet as de standert en om it minskdom sjen te litten hoe fier hy is fan Gods standert fan hilligens. Yn it Alde Testamint easke God suverens. Dit waard dien troch ferskate seremoniële reinigingen. Ek yn it Alde Testamint waard der offers brocht foar de fersoening fan 'e sûnde. It Hebrieusk wurd foar fersoening is "kafar" wat "bedekken" betsjut. Nearne yn it Alde Testamint stiet dat offers wiene foar it fuortheljen fan sûnde.
Fersoening foar sûnden yn it Nije Testamint
It Alde Testamint wiisde ferskate kearen nei it Nije Testamint, nei Kristus dy't ienris en foar altyd koe fuortsmite de smoargens fan sûnde. Itselde wurd kaphar wurdt brûkt om de toanhichte te beskriuwen dy't de arke fan Noach bedekt. De hiele arke fan binnen en bûten moast mei pik bedekt wurde om it wetterdicht te hâlden. En sa hawwe wy de dekking fan it bloed fan Kristus nedich om ús te rêden fan 'e grime fan God dy't oer it minskdom útstoart wurdt.
En hy scil mei de bolle dwaen lyk as er mei de bolle dien hat as in sûndoffer; sa scil er dermei dwaen. Sa scil de preester forsoening foar hjar dwaen, en it scil hjarren forjown wirde.Leviticus 4:20
"Want it is net mooglik dat it bloed fan bollen en geiten sûnde weinimme koe." Hebreeërs 10:4
"Troch dy wil binne wy hillige troch it offer fan it lichem fan Jezus Kristus ienris foar altyd. En elke pryster stiet deistich te tsjinjen en ferskate kearen deselde offers te bringen, dy't de sûnden nea fuort kinne. Mar dizze Man, nei't Er foar altyd ien offer foar sûnden offere hie, siet oan 'e rjochterhân fan God." Hebreeërs 10:10-12
De persoan fan Kristus iepenbiere yn it Alde en Nije Testamint
OT
Kristus wurdt sjoen yn it Alde Testamint yn glimpsen, neamd Theophany. Hy wurdt yn Genesis 16:7 neamd as de ingel fan 'e Hear. Letter yn Genesis 18:1 en Genesis 22:8 is it it Wurd fan 'e Hear dat de profesije oan Abraham iepenbiere. Jezus wurdt it Wurd neamd yn Johannes 1:1.
Sjoch ek: 35 prachtige bibelfersen oer wûnderlik makke troch GodWy sjogge ek in protte profetieën oangeande Kristus ferspraat oer it Alde Testamint, benammen yn it boek Jesaja. Jezus wurdt sjoen yn elk Alde Testamint boek. Hy is it laam sûnder smet dat yn Exodus neamd wurdt, ús hegepryster neamd yn Leviticus, ús ferlosser fan ús sibben te sjen yn Ruth, ús perfekte kening yn 2 Kroniken, dejinge dy't krusige waard, mar net oerbleaun yn 'e dea lykas neamd yn Psalmen ensfh.
NT
Yn it Nije Testamint wurdt de persoan fan Kristus dúdlik sjoen doe't Hy yn it fleis ferpakt kaam om troch in protte sjoen te wurden. Kristus is de ferfolling fande Alde Testamint profetieën, en de Alde Testamint offers.
Jesaja 7:14 "Dêrom sil de Heare sels jo in teken jaan; Sjuch, in faam scil swier wurde, en in soan baarne, en scil syn namme Immanuël neame."
Isiah 25: 9 "En it sil sein wurde yn dy deis, Sjuch, dit is ús God, wy hawwe wachte op him, en hy sil rêde ús: dit is de Heare, wy hawwe wachte op him, wy sille wêze bliid en bliid wêze yn syn heil."
Jesaja 53: 3 "Hy waard ferachte en ôfwiisd troch it minskdom, in man fan lijen, en bekend mei pine. As ien foar wa't minsken har gesichten ferbergje, waard hy ferachte, en wy holden him leech.
"It Wurd waard fleis en makke syn wente ûnder ús. Wy hawwe syn gloarje sjoen, de gloarje fan 'e ienige Soan, dy't fan 'e Heit kaam, fol fan genede en wierheid." John 1:14
Efeziërs 2:14-15 "Want Hy sels is ús frede, dy't beide groepen yn ien makke en de barriêre fan 'e skiedingsmuorre ôfbriek, troch yn syn flêsk de fijânskip ôf te brekken, dy't is de wet fan geboaden befette yn oarders, sadat Hy yn Himsels de twa yn ien nije man meitsje koe, en sa frede stifte."
"Kristus is it ein fan 'e wet foar gerjochtichheid foar elkenien dy't leaut." Romeinen 10:4
Gebed en oanbidding
OT
Gebed koe troch elkenien dien wurde op elk momint yn it Alde Testamint. Mar spesjale gebeden waarden oproppen by religieuze seremoanjes.Oanbidding koe op elk momint troch elkenien dien wurde, mar d'r wiene spesjale foarmen fan oanbidding op spesifike tiden tidens religieuze seremoanjes. Dizze omfette muzyk en offers.
NT
Yn it Nije Testamint sjogge wy gemeentegebed en oanbidding en ek yndividueel. God wol dat wy Him oanbidde mei ús hiele wêzen, mei elke azem dy't wy nimme, en yn elke aksje dy't wy meitsje. Us hiele doel is om God te oanbidden.
Sjoch ek: 30 wichtige bibelfersen oer pake en beppe (krêftige leafde)Wat is it doel fan 'e minske?
It doel fan 'e minske yn sawol it Alde as Nije Testamint is dúdlik: wy binne makke ta eare fan God. Wy bringe God gloarje troch Him te oanbidden, en troch syn geboaden te folgjen.
“It ein fan de saak; alles is heard. Freegje God en hâld syn geboaden, want dit is de hiele plicht fan 'e minske." Prediker 12:13
"Learaar, wat is it grutte gebod yn 'e wet?" En hy sei tsjin him: Dû scilst de Heare dyn God leafhawwe mei dyn hiele hert en mei dyn hiele siel en mei dyn hiele ferstân. Dit is it grutte en earste gebod. En in twadde is likegoed: Jo sille jo neiste leafhawwe as josels. Op dizze twa geboaden hingje de hiele wet en de profeten." Mattéus 22:36-40
De God fan it Alde Testamint tsjin God fan it Nije Testamint
In protte minsken beweare dat de God fan it Alde Testamint net de God fan it Nije Testamint is . Se beweare dat de God fan it Alde Testamint ien is fan wraak en grime, wylst de God fan it Nije Testamint dat isien fan frede en ferjouwing. Is dit wier? Absolút net. God is leafdefol, en rjochtfeardich. Hy is Hillich en giet syn grime út oer de goddeleazen. Hy is genedich foar dyjingen dy't Hy keas om leaf te hawwen.
Hjir binne wat bibelfersen út it Alde Testamint:
“De Heare gong Mozes foarby, roppend: “Heare! De Heare! De God fan meilijen en genede! Ik bin stadich ta lilkens en fol mei ûnfeilige leafde en trou. Ik oertsjûge ûnfeilige leafde oant tûzen generaasjes. Ik ferjou ûngerjuchtichheit, opstân en sûnde. Mar ik ferûntskuldigje de skuldige net. Ik lei de sûnden fan 'e âlden op har bern en bernsbern; de hiele famylje wurdt troffen - sels bern yn 'e tredde en fjirde generaasje. Exodus 34: 6-7
"Jo binne in God dy't ree is om te ferjaan, genedich en barmhertich, stadich ta lilkens en oerfloedich yn fêste leafde, en jo hawwe se net ferlitten." Nehemia 9:17
"De Heare is goed, in bolwurk yn 'e dei fan benaudens; hy ken dyjingen dy't ta Him taflecht sykje" Nahum 1:7
Hjir binne wat bibelfersen út it Nije Testamint:
"Alle goed en it perfekte kado is fan boppen, delkomt fan 'e Heit fan' e himelske ljochten, dy't net feroaret as ferskowende skaden. James 1:17
"Jezus Kristus is juster, hjoed en foar altyd deselde." Hebreeërs 13:8
"Mar wa't net leaf hat, ken God net, want God is leafde." 1 John 4:8
"Mar ik sil jo sizze wa'tbang wêze. Freegje God, dy't de macht hat om jo te deadzjen en jo dan yn 'e hel te smiten. Ja, hy is dejinge dy't bang is." Luke 12:5
"It is in ferskriklik ding om yn 'e hannen fan 'e libbene God te fallen." Hebreeërs 10:31
Bibelske profesijen ferfolle troch Jezus
Yn Genesis sjogge wy dat de Messias út in frou berne wurde soe. Dit waard folbrocht yn Matthew. Yn Micha sjogge wy dat de Messias yn Bethlehem berne wurde soe, dizze profetie waard ferfolle yn Mattéus. It boek Jesaja sei dat de Messias berne wurde soe út in faam. Wy kinne sjen yn Mattéus en Lukas dat dit waard folbrocht.
Yn Genesis, Numeri, Jesaja en 2 Samuël learje wy dat de Messias soe wêze út 'e line fan Abraham, en in neisiet fan Izaäk en Jakob, út 'e Stamme fan Juda, en in erfgenamt fan kening David's troan. Wy sjogge al dizze profetieën ferfolle yn Mattéus, Lukas, Hebreeërs en Romeinen.
Yn Jeremia sjogge wy dat d'r in bloedbad fan bern soe wêze by it berteplak fan 'e Messias. Dit waard folbrocht yn Mattéus haadstik 2. Yn Psalmen en Jesaja seit it Alde Testamint dat de Messias troch syn eigen folk ôfwiisd wurde soe en yn Johannes sjogge wy dat dat wier kaam.
Yn Sacharja sjogge wy dat it priisjild foar de Messias brûkt wurde soe om in Pottebakkersfjild te keapjen. Dit waard folbrocht yn Mattéus haadstik 2. Yn Psalmen stiet dat Hy falsk beskuldige wurde soe en yn Jesaja dat Hy swije soe foar syn beskuldigers, spuideop en slaan. Yn Psalmen sjogge wy dat Hy sûnder reden hate wurde moast. Al dizze waarden ferfolle yn Mathew Mark en John.
Yn Psalmen, Sacharja, Exodus en Jesaja sjogge wy dat de Messias mei kriminelen krusige wurde soe, dat Hy jittik te drinken krije soe, dat syn hannen, fuotten en side trochboarst wurde soe, dat Hy soe bespot wurde, dat Hy bespot wurde soe, dat soldaten gokje soene foar syn klean, dat Hy gjin bonken brutsen hawwe soe, dat Hy bidde soe foar syn fijannen, dat Hy begroeven wurde soe mei de riken, opstean út 'e deaden, opkomme nei himel, dat Hy troch God ferlitten wurde soe, dat Hy oan 'e rjochterhân fan God sitte soe en dat Hy in offer wêze soe foar sûnde. Dit alles waard folbrocht yn Mattéus, Hannelingen, Romeinen, Lukas en Johannes.
Ferbûnen yn it Alde en Nije Testamint
In ferbûn is in spesjale soarte fan belofte. D'r wiene sân ferbûnen makke yn 'e Bibel. Dizze falle ûnder trije kategoryen: betingst, ûnbedoeld en algemien.
OT
Yn it Alde Testamint stiet it Mozaïske ferbûn. It wie betingst - betsjuttend, as de neiteam fan Abraham God soe hearre soene se syn segen krije. It Adamysk ferbûn is in Algemiene Ferbûn. It gebod wie om net te iten fan 'e beam fan 'e kennis fan goed en kwea oars soe de dea foarkomme, mar dit ferbûn omfette ek de takomstige foarsjenning foar de ferlossing fan 'e minske.Yn it Noachyske Ferbûn, in oar Algemiene Ferbûn, waard dat jûn as in belofte dat God de wrâld net mear troch in floed ferneatigje soe. It Abrahamityske ferbûn wie in ûnbedoeld ferbûn dat troch God oan Abraham jûn waard, wylst God Abrahams neiteam in grutte naasje meitsje soe en de hiele wrâld segenje soe. In oar ûnbedoeld konvenant is it Palestynske konvenant. Dizze seit dat God tasein hat om it folk fan Israel te fersprieden as se net hearden en se dan wer byinoar te bringen yn har eigen lân. Dizze waard twa kear folbrocht. It Davidyske ferbûn is in oar ûnbedoeld ferbûn. Dit belooft de line fan David te segenjen mei in ivich keninkryk - dat waard folbrocht yn Kristus.
NT
Yn it Nije Testamint krije wy it Nije Ferbûn. Dizze wurdt neamd yn Jeremia en útwreide nei alle leauwigen yn Mattéus en Hebreeërs. Dizze belofte seit dat God sûnde sil ferjaan en in yntime relaasje hawwe mei syn folk.
Konklúzje
Wy kinne God priizgje foar syn kontinuïteit en syn progressive iepenbiering oan ús troch it Alde Testamint en ek om Himsels oan ús te iepenbierjen yn it Nije Testamint. It Nije Testamint is in oanfolling fan it Alde Testamint. Beide binne ekstreem wichtich foar ús om te studearjen.
