Inhoudsopgave
Weet u wanneer de Bijbel voor het eerst in het Engels werd vertaald? Gedeeltelijke vertalingen van de Bijbel in het Oud-Engels gaan terug tot de 7e eeuw. De eerste volledige vertaling van de Bijbel (in het Midden-Engels) was van de vroege Engelse hervormer John Wyclyffe in 1382.
William Tyndale begon met het vertalen van de Tyndale Bijbel Hij had het Nieuwe Testament en een deel van het Oude Testament voltooid; zijn vertaling werd voltooid door Miles Coverdale in 1535. Dit was de eerste vertaling in het Engels vanuit Griekse en Hebreeuwse manuscripten (samen met de Latijnse Vulgaat). Miles Coverdale gebruikte Tyndale's werk en zijn eigenvertalingen om de Grote Bijbel in 1539, de eerste geautoriseerde versie door de nieuwe Kerk van Engeland na de Engelse Reformatie.
De Bijbel van Genève werd gepubliceerd in 1560, de Bishops Bijbel in 1568, en tenslotte de Authorized King James Version In dit artikel vergelijken we de Bijbel van Genève en de King James Version, die beide een grote invloed hadden op de nieuw gevormde protestantse kerken en het geloof van de gelovigen die eindelijk hun eigen Bijbel in hun eigen taal hadden.
Oorsprong
Geneefse Bijbel
Deze Bijbel werd vertaald en voor het eerst gepubliceerd in Zwitserland in 1560. Waarom Zwitserland? Omdat koningin Mary I in Engeland protestantse leiders vervolgde, waardoor velen van hen vluchtten naar Genève, Zwitserland, waar ze onder leiding stonden van Johannes Calvijn. Sommige van deze geleerden vertaalden de Bijbel van Genève, onder leiding van William Whittingham.
De hervormers vonden het belangrijk dat iedereen een Bijbel in zijn eigen taal had. Vroeger was men gewend om de Bijbel in de kerk te horen lezen, maar de Bijbel van Genève was bedoeld voor gezinnen en individuen om thuis te lezen en ook om in de kerk te lezen. De Bijbel van Genève werd zowel in Genève als in Engeland gebruikt. Hij werd door de puriteinen op de Mayflower naar Amerika gebracht.
De Bijbel van Genève was de eerste in massa geproduceerde Bijbel, gedrukt op een mechanische drukpers en direct beschikbaar voor iedereen (tot dan toe hadden gewoonlijk alleen priesters en geleerden en sommige edelen exemplaren van de Bijbel). Het was zoals onze studiebijbels van vandaag, met studiegidsen, kruisverwijzingen, inleidingen op elk Bijbelboek, kaarten, tabellen, illustraties en aantekeningen. Veel aantekeningen! DeDe marges van de meeste pagina's bevatten aantekeningen over het materiaal, geschreven vanuit het calvinistische perspectief van de vertalers (en vele geschreven door Johannes Calvijn zelf).
De editie van 1560 van de Geneefse Bijbel bevatte de Apocriefe boeken (een groep boeken geschreven tussen 200 voor Christus en 400 na Christus, die door de meeste protestantse denominaties niet als geïnspireerd worden beschouwd). De meeste latere edities deden dat niet. In edities die de Apocriefe boeken wel bevatten, vermeldde het voorwoord dat deze boeken niet het gezag en de inspiratie van de andere boeken van de Bijbel hadden, maar dat ze konden worden gelezen voorZeer weinig van de kanttekeningen verschenen in de Apocriefe boeken.
KJV Bijbel
Toen koning James I op de troon kwam, hadden de protestanten de controle over Engeland verworven en had de Kerk van Engeland een Bijbel nodig voor de kerken en voor het volk. In de kerken werd de Bishops Bible gebruikt, maar veel mensen hadden thuis een Geneefse Bijbel.
Koning James had een hekel aan de Bijbel van Genève, omdat hij vond dat de annotaties in de marges te calvinistisch waren, en, nog belangrijker, omdat ze het gezag van de bisschoppen en van de koning in twijfel trokken! De Bishops Bible was te grandioos van taal en het vertaalwerk inferieur.
Het gewone volk hield van de aantekeningen en andere studiehulp in de Geneefse Bijbel, omdat het hen hielp te begrijpen wat ze lazen. Maar Koning James wilde een Bijbel die niet de calvinistisch getinte aantekeningen had, maar eerder de bisschoppelijke kerkregering weerspiegelde. Hij moest eenvoudig genoeg zijn voor het gewone volk om te lezen (zoals de Geneefse Bijbel, maar niet de bisschoppelijke Bijbel). Hij belastte devertalers om de Bishops Bible als leidraad te gebruiken.
De KJV was een herziening van de Bishops Bible, maar de 50 geleerden die de vertaling voltooiden, raadpleegden de Geneefse Bijbel intensief en volgden vaak de vertaling van de Geneefse Bijbel. In sommige vroege uitgaven werden zelfs enkele aantekeningen uit de Geneefse Bijbel opgenomen!
De Authorized King James Version werd voltooid en gepubliceerd in 1611 en bevatte de 39 boeken van het Oude Testament, de 27 boeken van het Nieuwe Testament en 14 boeken van de Apocriefen.
Aanvankelijk verkocht de King James Version niet goed, omdat de mensen trouw bleven aan de Geneefse Bijbel. Daarom verbood Koning James het drukken van de Geneefse Bijbel in Engeland en later verbood de aartsbisschop de invoer van de Geneefse Bijbel in Engeland. Het drukken van de Geneefse Bijbel ging in Engeland stiekem door.
Leesbaarheidsverschillen tussen de Geneefse en de KJV-bijbel
Geneefse Bijbel vertaling
Voor zijn tijd werd de Bijbel van Genève beschouwd als veel leesbaarder dan andere Engelse vertalingen. Hij gebruikte een Romeins lettertype dat gemakkelijk te lezen was en had de bijbehorende studie-aantekeningen. De krachtige, krachtige taal was gezaghebbend en interessanter voor de lezers. Er wordt wel gezegd dat, omdat de Bijbel van Genève zo geliefd en gelezen werd door het gewone volk, hij de alfabetiseringsgraad verhoogde, dehet morele karakter van het volk, en begon hun spraak, hun gedachten en hun spiritualiteit te vormen.
KJV Bijbelvertaling
De KJV was redelijk gelijk aan de Geneefse Bijbel, hoewel de Geneefse Bijbel directer was en modernere taal gebruikte (voor die tijd). Op aanwijzing van Koning James bevatte de KJV echter niet alle studie-aantekeningen, illustraties en andere "extra's" waar het volk van hield.
Vandaag, zelfs na 400 jaar, behoort de KJV nog steeds tot de populairste vertalingen, geliefd om zijn prachtige poëtische taal. Veel mensen vinden het archaïsche Engels tegenwoordig echter moeilijk te begrijpen, vooral:
- oude uitdrukkingen (zoals "haar hap was om op te lichten" in Ruth 2:3), en
- woordbetekenissen die in de loop der eeuwen zijn veranderd (zoals "gesprek" dat in de jaren 1600 "gedrag" betekende), en
- woorden die in het moderne Engels helemaal niet meer gebruikt worden (zoals "chambering", "concupiscence" en "outwent").
Volgens Bible Gateway heeft de KJV een leesniveau van 12+ en een leeftijd van 17+.
Verschillen in Bijbelvertaling tussen Genève vs KJV
Geneefse Bijbel
De Bijbel van Genève werd vertaald uit de toen beschikbare Griekse en Hebreeuwse manuscripten. De vertalers volgden nauwgezet de taal van William Tyndale en Myles Coverdale. In tegenstelling tot eerdere vertalingen was het Oude Testamentgedeelte van de Bijbel de eerste die volledig uit de Hebreeuwse Geschriften werd vertaald (eerdere vertalingen hadden de Latijnse Vulgaat gebruikt - een vertaling).
Zie ook: 50 Krachtige Bijbelverzen in het Spaans (Kracht, Geloof, Liefde)De Geneefse Bijbel was de eerste die de hoofdstukken onderverdeelde in de verzen met nummers. In tegenstelling tot de KJV had hij een uitgebreid systeem van commentaar en studienotities in de marges.
KJV
Voor het Oude Testament gebruikten de vertalers de 1524 Hebreeuwse Rabbijnse Bijbel door Daniel Bomberg en de Latijnse Vulgaat Voor het Nieuwe Testament gebruikten ze de Textus Receptus, Theodore Beza's Griekse vertaling uit 1588, en de Latijnse Vulgaat De Apocriefe boeken werden vertaald uit de Septuigent en de Vulgaat.
Bijbelvers Vergelijking
(De Geneefse Bijbelverzen staan in de editie van 1599. De King James-verzen komen uit de editie van 1769.)
Micha 6:8
Genève: "Hij heeft u getoond, o mens, wat goed is, en wat de Heer van u verlangt: zeker rechtvaardig te doen, en barmhartigheid lief te hebben, en u te verootmoedigen, om met uw God te wandelen.
KJV: "Hij heeft u getoond, o mens, wat goed is; en wat eist de HEERE van u, anders dan rechtvaardig te handelen, en barmhartigheid lief te hebben, en nederig te wandelen met uw God?"
Romeinen 12:1
Genève: Ik bid u dan, broeders, door de barmhartigheden Gods, dat gij uw lichamen geeft tot een levend, heilig en Gode welgevallig offer, dat is uw redelijke dienst aan God.
KJV: "Ik bid u dan, broeders, door de barmhartigheden Gods, dat gij uw lichamen stelt tot een levend, heilig en Gode welgevallig offer, dat is uw redelijke dienst.
1 Johannes 4:16
Genève: En wij hebben de liefde die God in ons heeft gekend en geloofd: God is liefde, en wie in de liefde woont, woont in God, en God in hem. ( Geschriften over Gods liefde in de Bijbel )
KJV: "En wij hebben de liefde gekend en geloofd die God voor ons heeft. God is liefde; en wie in de liefde woont, woont in God, en God in hem."
1 Timoteüs 2:5
Genève: "Want er is één God, en één Middelaar tussen God en mens, dat is de man Christus Jezus."
KJV: "Want er is één God, en één Middelaar tussen God en mens, dat is de man Christus Jezus."
Psalm 31:14
Genève: Maar ik vertrouwde op U, o Heer; ik zei: Gij zijt mijn God.
KJV: "Maar ik vertrouwde op U, o Heer; ik zei: Gij zijt mijn God."
Marcus 11:24
Genève: Daarom zeg ik u: Wat gij ook wenst wanneer gij bidt, geloof dat gij het zult krijgen, en het zal zijn... klaar tot u. Bidden tot God citaten )
KJV: Daarom zeg ik u: Welke dingen gij ook wenst, wanneer gij bidt, geloof dat gij ze ontvangt, en gij zult ze krijgen.
Psalm 23
Genève: De Heer is mijn herder, mij ontbreekt niets.
Hij laat mij rusten in een groene weide en leidt mij langs stille wateren. (Wees stil Bijbelverzen)
Hij herstelt mijn ziel en leidt mij in de paden van gerechtigheid omwille van zijn naam.
Al zou ik door het dal van de schaduw des doods gaan, ik vrees geen kwaad, want Gij zijt bij mij; Uw stok en Uw staf, die vertroosten mij.
Gij bereidt een tafel voor mijn aangezicht voor mijn tegenstanders; Gij zalft mijn hoofd met olie, en mijn beker loopt over.
Ongetwijfeld zullen vriendelijkheid en barmhartigheid mij volgen al de dagen van mijn leven, en ik zal een lange tijd in het huis van de Heer blijven.
KJV: De HEER is mijn herder, mij ontbreekt niets.
Hij doet mij nederliggen in groene weiden; Hij voert mij aan rustige wateren.
Hij herstelt mijn ziel; Hij leidt mij in de wegen der gerechtigheid omwille van zijn naam.
Al ga ik door het dal van de schaduw des doods, ik vrees geen kwaad, want Gij zijt bij mij, uw stok en uw staf vertroosten mij.
Gij bereidt een tafel voor mijn aangezicht voor mijn vijanden; Gij zalft mijn hoofd met olie; mijn beker loopt over.
Goedheid en barmhartigheid zullen mij volgen al de dagen van mijn leven; en ik zal in het huis des HEEREN wonen tot in eeuwigheid.
Handelingen 26:28
Genève: Toen zei Agrippa tegen Paulus: Gij hebt mij bijna overgehaald om christen te worden. (Christelijke citaten over het leven.)
KJV: Toen zei Agrippa tegen Paulus: Gij hebt mij bijna overgehaald om christen te worden.
Herzieningen
Geneefse Bijbel
De eerste ongeveer 80 jaar na de eerste publicatie werd de Bijbel van Genève voortdurend herzien, met ongeveer 150 edities tot 1644.
In 2006 verscheen bij Tolle Lege Press een versie van de editie uit 1599 met moderne Engelse spelling, waarin de oorspronkelijke kruisverwijzingen en studie-aantekeningen van calvinistische leiders van de reformatie bewaard zijn gebleven.
KJV
- De universiteit van Cambridge herzag de KJV in 1629 en 163, waarbij drukfouten werden verwijderd en kleine vertaalkwesties werden gecorrigeerd. Zij namen ook een meer letterlijke vertaling van sommige woorden en zinnen in de tekst op, die voorheen in kantlijnnotities stonden.
- Er werden nog twee herzieningen uitgevoerd in 1760 door de Universiteit van Cambridge en in 1769 door de Universiteit van Oxford - waarbij een enorm aantal drukfouten werd gecorrigeerd, de spelling werd bijgewerkt (zoals sinnes naar zonden ), hoofdlettergebruik (Heilige Geest tot Heilige Geest), en gestandaardiseerde interpunctie. De tekst van de editie van 1769 is wat je ziet in de meeste KJV Bijbels van vandaag.
- Toen de kerk in Engeland overging naar een meer puriteinse invloed, verbood het parlement in 1644 het lezen van de Apocriefe boeken in kerken. Kort daarna werden edities van de KJV zonder deze boeken gepubliceerd, en de meeste KJV-edities sindsdien hebben ze niet meer.
Recentere bijbelvertalingen
- NIV (Nieuwe Internationale Versie) is nummer 1 op de bestsellerlijst, vanaf april 2021. Het werd voor het eerst gepubliceerd in 1978 en vertaald door meer dan 100 internationale geleerden uit 13 denominaties. De NIV was een nieuwe vertaling, in plaats van een herziening van een eerdere vertaling. Het is een "gedachte voor gedachte" vertaling en gebruikt ook gender-inclusieve en gender-neutrale taal. De NIV wordt beschouwd als de op één na beste voor leesbaarheid na deNLT, met een leesniveau vanaf 12 jaar.
Hier is Romeinen 12:1 in de NIV (vergelijk met KJV en NASB hierboven):
"Daarom spoor ik u aan, broeders en zusters, met het oog op Gods barmhartigheid, om uw lichamen als een levend, heilig en Gode welgevallig offer aan te bieden - dat is uw ware en juiste aanbidding."
- NLT (Nieuwe Levende Vertaling) is nummer 3 op de bestsellerlijst (de KJV is #2) en is een vertaling/herziening van de 1971 Levende Bijbel parafrase; beschouwd als de meest gemakkelijk leesbare vertaling. Het is een "dynamische gelijkwaardigheid" (gedachte voor gedachte) vertaling voltooid door meer dan 90 geleerden uit vele evangelische denominaties. Het gebruikt gender-inclusieve en gender-neutrale taal.
Hier is Romeinen 12:1 in de NLT :
"En daarom, beste broeders en zusters, smeek ik u om uw lichamen aan God te geven vanwege alles wat hij voor u heeft gedaan. Laat ze een levend en heilig offer zijn - het soort dat hij aanvaardbaar vindt. Dit is werkelijk de manier om hem te aanbidden."
- ESV (English Standard Version) is nummer 4 op de bestsellerlijst en is een "in wezen letterlijke" of woord-voor-woord vertaling, die qua nauwkeurigheid bij het vertalen als tweede wordt beschouwd na de New American Standard Version. De ESV is een herziening van de Revised Standard Version (RSV) uit 1971 en heeft een leesniveau van 10 jaar.
Hier is Romeinen 12:1 in de ESV :
"Ik roep u dan op, broeders, door de barmhartigheden van God, om uw lichamen te presenteren als een levend offer, heilig en aangenaam voor God, wat uw geestelijke aanbidding is."
Conclusie
De Bijbel van Genève en de King James Bible hebben beide een enorme rol gespeeld bij het verschaffen van toegang tot de Schrift in de Engelse taal aan christenen in de 16e en 17e eeuw, tijdens en onmiddellijk na de Reformatie. Voor het eerst konden gezinnen thuis samen de Bijbel lezen en leren wat er werkelijk stond, en niet alleen afhankelijk zijn van een interpretatie door een priester.
De Geneefse Bijbel is eigenlijk nog steeds te koop, in de edities van 1560 en 1599. Je kunt hem online lezen bij Bible Gateway.
Deze beide Bijbelvertalingen waren een geschenk voor Engelssprekende mensen, waardoor zij konden begrijpen wat het betekende om christen te zijn en hoe God wilde dat zij zouden leven.
Ieder van ons zou een Bijbel moeten bezitten en dagelijks gebruiken die we gemakkelijk kunnen begrijpen, zodat we geestelijk kunnen groeien. Als u verschillende Bijbelversies online wilt bekijken en lezen, kunt u naar de site Bible Gateway gaan, die 40+ Engelse vertalingen beschikbaar heeft (en in 100+ andere talen), sommige met audiolezing.
Zie ook: 25 belangrijke Bijbelverzen over vrije wil (Vrije wil in de Bijbel)U kunt ook proberen de Bijbel in verschillende vertalingen online te lezen op de website van Bible Hub. Bible Hub heeft meerdere vertalingen met parallelle lezingen voor zowel hele hoofdstukken als afzonderlijke verzen. U kunt ook de link "interlineair" gebruiken om na te gaan hoe dicht een vers bij het Grieks of Hebreeuws komt in verschillende vertalingen.
