Hebrajski Vs Aramejski: (5 głównych różnic i rzeczy, które warto wiedzieć)

Hebrajski i aramejski są siostrzanymi językami z czasów starożytnych i oba są nadal używane! Współczesny hebrajski jest oficjalnym językiem narodu izraelskiego i jest również używany przez około 220 000 żydowskich Amerykanów. Biblijny hebrajski jest używany do modlitwy i czytania Pisma Świętego w społecznościach żydowskich na całym świecie. Aramejski jest nadal używany przez żydowskich Kurdów i inne małe grupy żyjące w Iranie, Iraku, Syrii,i Turcji.

Zarówno aramejski jak i hebrajski (głównie hebrajski) były używane w Starym i Nowym Testamencie i są to jedyne dwa północno-zachodnie języki semickie, którymi nadal się mówi. Poznajmy historię tych dwóch języków, porównajmy ich podobieństwa i różnice oraz odkryjmy ich wkład w Biblię.

Historia języka hebrajskiego i aramejskiego

Hebrajski jest językiem semickim używanym przez Izraelitów i Judejczyków w czasach Starego Testamentu.Jest to jedyny język pochodzący z ziemi kananejskiej, którym mówi się do dziś.Hebrajski jest również jedynym martwym językiem, który udało się wskrzesić i którym posługują się dziś miliony ludzi.W Biblii słowo Hebrajski nie był używany do języka, ale raczej Yehudit ( język Judy) lub səpaṯ Kəna'an (język Kanaanu).

Język hebrajski był językiem mówionym narodów Izraela i Judy od około 1446 do 586 roku p.n.e. i prawdopodobnie sięga okresu Abrahama setki lat wcześniej. Język hebrajski używany w Biblii jest znany jako Klasyczny Hebrajski lub Biblijny Hebrajski.

Dwa fragmenty Starego Testamentu (ang. Pieśń o Mojżeszu w Exodus 15, i Pieśń Debory w Sędziach w Sędziach 5) zostały napisane w tzw. Archaiczny hebrajski biblijny , która nadal jest częścią Klasyczny hebrajski, ale inny jest w podobny sposób, że angielski używany w Biblii Króla Jakuba różni się od tego, jak mówimy i piszemy dzisiaj.

W czasach Imperium Babilońskiego przyjęto cesarskie pismo aramejskie, które przypomina nieco arabskie, i z tego systemu pisma wywodzi się współczesne pismo hebrajskie (bardzo podobne do aramejskiego). Również w okresie wygnania hebrajski zaczął ustępować aramejskiemu jako język mówiony Żydów.

Hebrajski misznaicki był używany po zniszczeniu Świątyni w Jerozolimie i przez kilka następnych stuleci. Zwoje znad Morza Martwego są w misznaickim hebrajskim, jak również większość Misznah oraz Tosefta (żydowska tradycja ustna i prawo) w Talmud.

Gdzieś między 200 a 400 rokiem n.e., hebrajski wymarł jako język mówiony, po trzeciej wojnie żydowsko-rzymskiej. W tym czasie aramejski i grecki były używane w Izraelu i przez diasporę żydowską. Hebrajski nadal był używany w synagogach żydowskich do liturgii, w pismach rabinów żydowskich, w poezji i w handlu między Żydami, podobnie jak łacina, choć nie jako język mówiony.język.

Gdy ruch syjonistyczny w XIX wieku dążył do utworzenia ojczyzny Izraela, język hebrajski odrodził się jako język mówiony i pisany, używany przez Żydów, którzy powrócili do ojczyzny swoich przodków. Dziś współczesnym językiem hebrajskim posługuje się ponad dziewięć milionów ludzi na całym świecie.

Aramejski to również starożytny język liczący ponad 3800 lat. W Biblii, starożytny Aram był częścią Syrii.Język aramejski wywodzi się z aramejskich miast-państw Damaszek, Hamath i Arpad.Ówczesny alfabet był podobny do fenickiego.Wraz z powstaniem państwa Syria, państwa aramejskie uczyniły go swoim językiem urzędowym.

W Księdze Rodzaju 31 Jakub zawierał przymierze ze swoim teściem Labanem. W Księdze Rodzaju 31:47 czytamy: "Laban nazwał go Jegar-sahadutha a Jakub nazwał ją Galeed ." Podaje aramejską nazwę i hebrajską nazwę tego samego miejsca. Wskazuje to, że patriarchowie (Abraham, Izaak, Jakub) mówili tym, co obecnie nazywamy hebrajskim (językiem Kanaanu), natomiast Laban, który mieszkał w Haranie, mówił po aramejsku (lub syryjsku). Oczywiście Jakub był dwujęzyczny.

Po podbiciu przez imperium asyryjskie ziem na zachód od rzeki Eufrat, Tiglath-Pileser II (król Asyrii w latach 967-935 p.n.e.) uczynił aramejski drugim językiem urzędowym imperium, a pierwszym był język akadyjski. Później Dariusz I (król imperium Achemenidów w latach 522-486 p.n.e.) przyjął go jako język podstawowy, zastępując nim język akadyjski. W konsekwencji używanie aramejskiego objęło ogromne obszary,Aramejski jest tak naprawdę językiem-rodziną, z odmianami, które mogą być niezrozumiałe dla innych aramejczyków.

Kiedy Imperium Achemenidów upadło na rzecz Aleksandra Wielkiego w 330 roku p.n.e., wszyscy musieli zacząć używać języka greckiego; jednak większość ludzi nadal mówiła także po aramejsku.

Wiele ważnych tekstów żydowskich zostało napisanych w języku aramejskim, w tym Talmud i Zohar, i był on używany w recytacjach rytualnych, takich jak Kadisz.Aramejski był używany w yeshivot (tradycyjne szkoły żydowskie) jako język debaty talmudycznej.Gminy żydowskie używały zwykle zachodniego dialektu aramejskiego.Był on używany w Księga Enocha (170 r. p.n.e.) oraz w Wojna żydowska przez Józefusa.

Kiedy islamscy Arabowie zaczęli podbijać większość Bliskiego Wschodu, aramejski został wkrótce zastąpiony przez arabski. Z wyjątkiem pism kabalistyczno-żydowskich, prawie zniknął jako język pisany, ale nadal był używany w kulcie i nauce. Do dziś mówi się nim, głównie przez żydowskich i chrześcijańskich Kurdów oraz niektórych muzułmanów, a czasem określa się go jako współczesny syriak.

Język aramejski dzieli się na trzy główne okresy: stary aramejski (do 200 r. n.e.), średni aramejski (od 200 do 1200 r. n.e.) i współczesny aramejski (od 1200 r. n.e.). Stary aramejski był używany w czasach Starego Testamentu, na terenach pozostających pod wpływem imperium asyryjskiego i achajskiego. Średni aramejski odnosi się do przejścia między starożytnym językiem syryjskim (aramejskim) a aramejskim babilońskim używanym przez Żydów od 200 r. n.e.Współczesny aramejski odnosi się do języka używanego dziś przez Kurdów i inne populacje.

Podobieństwa między językiem hebrajskim i aramejskim

Zarówno hebrajski, jak i aramejski należą do północno-zachodniej grupy języków semickich, więc są w tej samej rodzinie językowej, coś jak hiszpański i włoski są tą samą rodziną językową. Oba są często zapisywane w piśmie aramejskim zwanym Ktav Ashuri (pismo asyryjskie) w Talmudzie, ale dziś pisane są także litery mandaickie (przez Mandejczyków), syriackie (przez chrześcijan lewantyńskich) i inne odmiany. Starożytny hebrajski używał starszego pisma zwanego da'atz w Talmudzie, a po wygnaniu babilońskim zaczęli używać Ktay Ashuri scenariusz.

Oba są pisane od prawej do lewej strony i żaden z ich systemów pisania nie posiada wielkich liter ani samogłosek.

Różnice między językiem hebrajskim a aramejskim

Wiele słów jest nadzwyczaj podobnych, tyle że części wyrazu są inaczej ułożone, np. w języku hebrajskim słowo the chleb jest ha'lekhem a w języku aramejskim jest to lekhm'ah. Widzicie, że faktyczne słowo na chleb ( lekhem/lekhm ) jest prawie taka sama w obu językach, a słowo oznaczające (ha lub ah) jest podobny, z tym że w języku hebrajskim idzie przed słowem, a w aramejskim z tyłu.

Innym przykładem jest słowo drzewo , czyli Ha'ilan po hebrajsku i ilan'ah w języku aramejskim. Słowo źródłowe oznaczające drzewo ( ilan) jest taka sama.

Hebrajski i aramejski mają wiele wspólnych słów, które są podobne, ale jedną rzeczą, która odróżnia te podobne słowa jest przesunięcie spółgłoskowe.Na przykład: czosnek w języku hebrajskim to ( szum ) oraz w języku aramejskim ( tum [ah]) ; śnieg w języku hebrajskim to ( sheleg ) oraz w języku aramejskim ( Telg [ah])

W jakich językach została napisana Biblia?

Pierwotnymi językami, w których została napisana Biblia, były: hebrajski, aramejski i greka koine.

Większość Starego Testamentu została napisana w klasycznym hebrajskim (biblijnym), z wyjątkiem części napisanych w języku aramejskim i dwóch fragmentów napisanych w archaicznym hebrajskim biblijnym, jak zauważono powyżej.

Cztery fragmenty Starego Testamentu zostały napisane w języku aramejskim:

• Ezdrasza 4:8 - 6:18. Ten fragment zaczyna się od listu napisanego do perskiego cesarza Artakserksesa, po którym następuje list od Artakserksesa, oba byłyby napisane w języku aramejskim, ponieważ był to język dyplomatyczny tamtych czasów. Rozdział 5 ma list napisany do Dariusza króla, a rozdział 6 ma stopień Dariusza w odpowiedzi - oczywiście wszystko to byłoby pierwotnie napisane w języku aramejskim.Jednakże Ezdrasz uczony w Piśmie napisał również niektóre narracje w tym fragmencie w języku aramejskim - być może demonstrując swoją znajomość aramejskiego i zdolność do zrozumienia listów i dekretów.
• Ezdrasza 7:12-26. Jest to kolejny dekret Artakserksesa, który Ezdrasz po prostu wstawił do aramejskiego, w którym został napisany. Sposób, w jaki Ezdrasz wraca do hebrajskiego i aramejskiego, świadczy nie tylko o jego własnym zrozumieniu obu języków, ale także o zrozumieniu czytelników.
• Daniel 2:4-7:28 W tym fragmencie Daniel zaczyna od rozmowy między Chaldejczykami a królem Nabuchodonozorem, która według niego była prowadzona w języku syryjskim (aramejskim), więc wtedy przeszedł na aramejski i kontynuował pisanie po aramejsku przez kilka następnych rozdziałów, które obejmowały interpretację snu Nabuchodonozora, a później wrzucenie do jaskini lwa - najwyraźniej dlatego, że wszystkie te wydarzeniaAle rozdział 7 to wielka prorocza wizja Daniela i intrygująco zapisuje ją również w języku aramejskim.
• Jeremiasza 10:11. Jest to jedyny werset w języku aramejskim w całej księdze Jeremiasza! Kontekst tego wersetu jest ostrzeżenie Żydów, że z powodu ich nieposłuszeństwa będą wkrótce na wygnaniu, jeśli nie będą pokutować. Tak więc, Jeremiasz mógł przełączyć się z hebrajskiego na aramejski jako ostrzeżenie, że będą mówić w tym języku wkrótce podczas wygnania. Inni zauważyli, że w języku aramejskim werset jest głębokiZe względu na kolejność słów, rymujące się dźwięki i grę słów. Przełączenie na rodzaj wiersza w języku aramejskim mogło być sposobem na przyciągnięcie uwagi ludzi.

Nowy Testament został napisany w języku greckim Koine, którym mówiono na większości Bliskiego Wschodu (i nie tylko), ze względu na miniony podbój przez Aleksandra Greka. Jest też kilka zdań, które zostały wypowiedziane w języku aramejskim, głównie przez Jezusa.

W jakim języku mówił Jezus?

Jezus był wielojęzyczny.Znałby grekę bo to był język literacki Jego czasów.W tym języku Jego uczniowie (nawet Jan i Piotr rybacy) napisali Ewangelie i Listy,więc jeśli znali grekę i ludzie czytający ich książki znali grekę to widocznie była ona tak znana i używana że Jezus też by się nią posługiwał.

Jezus mówił także po aramejsku, a gdy to robił, autor Ewangelii tłumaczył znaczenie na grecki. Na przykład, gdy Jezus przemówił do martwej dziewczynki, powiedział "'Talitha cum', co znaczy: 'Dziewczynko, wstań!'" (Mk 5,41).

Inne przykłady Jezusa używającego aramejskich słów lub zwrotów to Mk 7,34, Mk 14,36, Mt 5,22, J 20,16 i Mt 27,46. Ten ostatni to Jezus na krzyżu wołający do Boga. Zrobił to po aramejsku.

Jezus potrafił też czytać i prawdopodobnie mówił po hebrajsku. W Łk 4,16-21 wstał i czytał z Księgi Izajasza po hebrajsku. Wielokrotnie też pytał uczonych w Piśmie i faryzeuszy: "Czy nie czytaliście...", a następnie odnosił się do fragmentu Starego Testamentu.

Wniosek

Hebrajski i aramejski to dwa najstarsze żyjące języki świata. To języki, którymi posługiwali się patriarchowie, prorocy i święci w Starym i Nowym Testamencie, którymi posługiwano się przy pisaniu Biblii, którymi posługiwał się Jezus w swoim ziemskim życiu. Jakże te siostrzane języki wzbogaciły świat!